ból głowy
STREFA PACJENTA

Napięciowy ból głowy

Zapisz się online >>>

NAPIĘCIOWY BÓL GŁOWY

Rozpoznanie, diagnostyka postępowania w napięciowych bólach głowy

Napięciowy ból głowy jest najczęstszym samoistnym bólem głowy. W jakimś okresie czasu może dotyczyć nawet czterech piątych ogólnej populacji. Występuje nieco częściej u kobiet niż u mężczyzn w wieku 25-30 roku życia choć szczyt zachorowalności przypada na czwartą dekadę życia.

Do końca nie jest poznana etiologia dolegliwości. Dużą wagę przywiązuje się do czynników psychogennych (zespoły lękowo-depresyjne, zespoły kompulsywne, zespoły konwersyjne), czy niedostatecznie higienicznego trybu życia.

ból

Napięciowy ból głowy – klasyfikacja

Według Międzynarodowej Klasyfikacji Bólów Głowy dolegliwości te dzielimy na postacie:

  • postać epizodyczna rzadka mniej niż jeden epizod bólu w miesiącu i mniej niż 12 dni z bólem w roku
  • epizodyczna częsta od 1 do 14 dni z bólem w miesiącu i 12-179 dni z bólem w roku
  • postać przewlekła powyżej 15 dni z bólem w miesiącu i powyżej 180 dni z bólem w roku.

Jednak około 2-3% populacji pacjentów cierpi na przewlekłą postać napięciowego bólu głowy z częstymi jego nawrotami i długotrwałymi interwałami bólowymi. Z pewnością jest to powodem dezorganizacji normalnego funkcjonowania zawodowego i rodzinnego. Jest to postać wymagająca leczenia, ale też często bardzo trudna w leczeniu.

Głównymi cechami napięciowych bólów głowy jest niewielkie lub średnie natężenie dolegliwości. Rozlany, uciskowy i tępy charakter bólu, który najczęściej zlokalizowany jest w okolicach czołowych i któremu nie towarzyszą nudności i wymioty. Występująca u największej liczbie chorych postać epizodyczna rzadka nie stanowi wyraźnego problemu. Nie powoduje ona niesprawności i nie wymaga diagnostyki i leczenia.

Wytyczne postępowania w napięciowym bólu głowy

Na podstawie dostępnych danych naukowych eksperci EFNS opracowali praktyczne wytyczne postępowania w napięciowych bólach głowy.

Na podstawie wieloletnich doświadczeń eksperci EFNS nie wykazali zasadności stosowania tryptanów i leków zwiotczających w bólach głowy typu napięciowego. Nie zaleca się również stosowania opiatów oraz leków złożonych zawierających kodeinę lub barbiturany. Powstaje bowiem realne ryzyko rozwoju bólu głowy związanego z nadużywaniem leków.

Eksperci EFNS zalecają, aby u każdego pacjenta z napięciowym bólem głowy zwrócić uwagę na niefarmakologiczne metody leczenia. Autorzy wytycznych podkreślają, że niebagatelny wpływ na chorego ma odpowiednie podejście lekarza wykazującego zrozumienie dla jego dolegliwości, nie bagatelizującego bólu głowy jako objawu powszechnego i nie wartego zainteresowania. Szczególnie dotyczy to chorych wyjątkowo zaniepokojonych swoim stanem zdrowia, obawiających się bardzo groźnych chorób neurologicznych np. guza mózgu. Przyjazna rozmowa, uspokojenie chorego, dokładne badanie neurologiczne często wystarczy, aby zmniejszyć lęk i dolegliwości bólowe.

Nie bez znaczenia w napięciowych bólach głowy jest higieniczny tryb życia. Przewlekły stres, nadmierny wysiłek fizyczny, nieregularne spożywanie posiłków, nadużywanie alkoholu, kofeiny, odwodnienie, zbyt długi lub zbyt krótki sen są niewątpliwie czynnikami ryzyka rozwoju napięciowych bólów głowy.
W leczeniu bólu głowy typu napięciowego należy uwzględnić również metody psychoterapeutyczne oraz zabiegi fizjoterapeutyczne –  głównie relaksacyjne.

Leczenie napięciowych bólów głowy

W leczeniu doraźnym napadów bólu głowy związanych z bólem głowy typu napięciowego autorzy zalecają doustne stosowanie leków niesterydowych przeciwzapalnych. Należy również stosować proste jednoskładnikowe leki przeciwbólowe.

Należy podkreślić, że dane dotyczące optymalnego dawkowania leków są dość ograniczone. Dlatego należy tak dobrać dawkę preparatu, aby przy osiągnięciu działania przeciwbólowego lek był także dobrze tolerowany dla chorego. Nawet preparaty jednoskładnikowe stosowane często i w dużych dawkach mogą dawać działania niepożądane. Mogą one zagrażać życiu, dlatego ich przyjmowanie zawsze powinno być skonsultowane z lekarzem.

Lekami drugiego rzutu w leczeniu napięciowych bólów głowy są preparaty złożone. Zawierają one kofeinę w połączeniu z niesterydowym lekiem przeciwzapalnym lub z lekiem przeciwbólowym. Kofeina wprawdzie wzmacnia efekt przeciwbólowy leku przeciwzapalnego czy przeciwbólowego, ale niestety może zwiększać ryzyko rozwoju bólu głowy związanego z nadużywaniem leku. Preparaty zawierające kofeinę nie mogą być traktowane jako leki pierwszego rzutu.

Największy problem leczniczy napięciowego bólu głowy stanowi dla lekarzy przewlekła oraz epizodyczna częsta postać napięciowych bólów głowy, bowiem efekty leczenia doraźnego są minimalne. Dla chorych z takimi postaciami napięciowego bólu głowy opracowano wytyczne. Podstawę wytycznych stanowią leki antydepresyjne, w pierwszym wyborze trójcykliczne, w drugim wyborze SSRI.
Włączając w/w leki do terapii należy poinformować chorego o rodzaju włączonego leku, sposobie jego działania, ewentualnych objawach niepożądanych oraz przybliżonej długości terapii lekiem. Proponując leczenie lekiem antydepresyjnym konieczne jest uwzględnienie obciążeń chorobowych pacjenta (cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca). Niektóre z nich mogą powodować zaostrzenie chorób przewlekłych.

Napięciowy ból głowy – podsumowanie

Przewlekła i epizodycznie częsta postać napięciowego bólu głowy stanowi rzeczywisty problem zarówno dla pacjentów jak i dla lekarzy. Zaskakujące jest to, że pacjentów z takimi postaciami bólu rzadko widuje się w specjalistycznych poradniach neurologicznych. Zwykle zgłaszają się oni ze swoimi dolegliwościami do lekarza POZ.

Niestety po kilku próbach nieskutecznego leczenia, rezygnują, żyjąc dalej z bólem. Analiza dolegliwości chorobowych współistniejących z bólem głowy typu napięciowego pozwala na stwierdzenie, że na występowanie bólu ma wpływ wiele uwarunkowań. Są to uwarunkowania funkcjonalne co dla pacjenta jest dużo bardziej enigmatyczne niż podłoże organiczne dolegliwości.

W odróżnieniu od migreny nie jesteśmy bowiem w stanie jednoznacznie określić przyczyny napięciowego bólu głowy. Tym bardziej powiązać jej z miejscem uszkodzenia centralnego układu nerwowego, Nie znamy mechanizmu powstawania dolegliwości bólowych co z kolei determinuje czasami nieudolność i trudność jego leczenia.
Wydaje się jednak zasadne, aby pacjenci z przewlekłą i epizodycznie częstą postacią napięciowego bólu głowy objęci byli leczeniem specjalistycznym. Leczenie powinno być z zastosowaniem najnowszych wytycznych terapeutycznych. Takie postępowanie daje szansę choremu z bólem na normalne funkcjonowanie.

BLOG

Hiperwentylacja
Czytaj więcej
Historia pewnej boreliozy
Czytaj więcej
atak tężyczki
Atak tężyczki
Czytaj więcej
Logo gabinetu dr Katarzyny Toruńskiej