Zapisz się na dogodny dla Ciebie termin
Prowadzona przez specjalistę neurologa
Autorskie testy i zestaw badań laboratoryjnych
AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO WE WROCŁAWIU WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I SPORTU
Kierunek: Wychowanie fizyczne
Karolina Pancewicz
Funkcjonowanie psychofizyczne sportowców chorych na tężyczkę
Praca dyplomowa licencjacka napisana pod kierunkiem promotora dr Jolanta Gnitecka / Wrocław 2021
I Wstęp
Tematem pracy jest zagadnienie funkcjonowania psychofizycznego sportowców i innych osób chorych na tężyczkę. Od lat obserwujemy wzrost występowania niepokojących objawów wśród osób aktywnych sportowo. Często osoby zainteresowane nie zdają sobie sprawy, że przyczyną występowania nieprzyjemnych dolegliwości może być niedobór składników odżywczych. Nieustannie towarzyszący w codziennym życiu stres również ma destrukcyjny wpływ na zdrowie społeczeństwa.
W niniejszej pracy przedstawiam problem stanowiący nieodzowną część codziennego życia – zarówno osób czynnie uprawiających aktywność fizyczna, u których zdiagnozowano tężyczkę utajoną, jak i osób nie związanych ze sportem. Aby dobrze zrozumieć, jak tężyczka wpływa na życie zawodników na nią chorujących, należy najpierw przeanalizować, czym to zaburzenie charakteryzuje się oraz jakimi symptomami przejawia się.
W pierwszym rozdziale pracy przybliżam tematykę tężyczki jako jednostki chorobowej w fizjologii człowieka oraz czynników wywołujących jej objawy. Kolejny rozdział to analiza świadomości oraz wiedzy w zakresie tematyki tężyczki utajonej u lekarzy, sportowców, a także u osób, u których nie stwierdzono objawów tężyczki.Jak się okazuje, przypadłość stanowiącą chorobę powszechną nie jest jeszcze dogłębnie zbadana, a dostępność artykułów i doniesień na jej temat ogranicza się do niewielu publikacji.
Praca powstała w oparciu o wiedzę i doświadczenie lekarza, specjalisty z dziedziny neurolgii – dr Katarzyny Toruńskiej, której pionierska praca w dziedzinie leczenia tężyczki przyczyniła się do wzrostu zainteresowania tężyczki oraz niewątpliwie pogłębiła świadomość społeczną w tym zakresie.
Rozdział drugi jest poświęcony konkretnemu przypadkowi zawodnika borykającego się z tężyczką. To opis procesu poszukiwania diagnozy, ukazanie choroby
z perspektywy zawodowego sportowca, jego ograniczeń oraz odczuć towarzyszących mu podczas przebiegu choroby. Dokonując przeglądu rozdziału możemy zaobserwować złożoność procesu leczenia w odniesieniu do osoby czynnie uprawiającej sport.
W części praktycznej zastosowano metodę sondażu diagnostycznego. Posłużono się autorskim kwestionariuszem ankiet zawierającym 50 pytań. Kwestionariusz dotyczył doświadczeń, jakie towarzyszyły ankietowanym od momentu wystąpienia pierwszych objawów.
Tężyczka – ogólne wprowadzenie
Tężyczka, określana jako stan chorobowy z pogranicza psychologii, psychiatrii
i neurologii, jest zespołem objawów będących wynikiem nadpobudliwości nerwowo-mięśniowej (Jopek, 2019).
Termin ten powstał na bazie łacińskiego słowa tetania (ang.: tetany, niem.: tetanie, franc.: tétanie, łac.: tetania) i pojawił się w piśmiennictwie medycznym w XIX wieku. Określenie tężyczka utajona pojawiło się w literaturze około roku 1945, a rozpowszechnione zostało przez K. O’Donovana (Kołłątaj, 2018).
Współcześnie najbliższe nam analizy oparte o rolę magnezu w fizjologii człowieka można zawdzięczać doktorowi Durlach (Durlach, 1991).
1.1 Podział tężyczki
W medycynie powszechnie stosuje się kliniczny podział tężyczki na dwa typy. Pierwszy typ to tężyczka jawna – hipokalcemiczna, w której przebiegu choroby można zaobserwować towarzyszące jej objawy, występuje najczęściej u pacjentów charakteryzujących się pooperacyjna niedoczynnością przytarczyc. Drugi typ określany jako tężyczka utajona – normokalcemiczna inaczej spazmofilia), przebiega bez wyraźnej manifestacji klinicznej. Jest dużo powszechniej spotykana i wynika z komórkowego niedoboru magnezu i zwiększonego napędu oddechowego (Jopek, 2019).
1.2 Czynniki ryzyka tężyczki
Tężyczka utajona to choroba, która może dotyczyć wszystkich nie zależne od wieku lub płci. Odnotowano przypadki tężyczki wśród noworodków w okresie po noworodkowym oraz dzieci powyżej 3 roku życia. Jednak najczęściej towarzyszy ona osobą młodym. Ujawnia się po okresie dojrzewania i dotyczy głównie kobiet między 18-30 rokiem życia. Jest ślinie skorelowana ze sposobem życia oraz wynika z małej odporności na stres. Tym samym osoby zapadające na tę przypadłość odznaczają się większą skłonnością do hiperwentylacji w sytuacjach stresowych czy napadach lęku. Najczęściej są to osoby aktywne, z pozoru zdrowe, charakteryzujące się wysoką ambicją i perfekcjonizmem, zgłaszające wyraźne dolegliwości ze strony różnych narządów i układów, których nie można jednoznacznie zweryfikować lub przypisać konkretnej jednostce chorobowej (Jopek, 2019).
Tężyczka to stan przewlekłego obniżenia sprawności organizmu. Do czynników ryzyka tężyczki zaliczamy: zaburzenia odżywiania, alkoholizm, choroby o podłożu hormonalnym lub powstałe w wyniku interwencji lekarskiej, stosowanie tzw. inhibitorów pompy protonowej, ciąża, zaburzenia wchłaniania jelit, Na liście chorób zwiększających ryzyko tężyczki są przede wszystkim choroby tarczycy, alergie i cukrzyca.
Tężyczka utajona może nie dawać objawów do momentu wystąpienia czynnika aktywującego. Według neurolog dr Katarzyny Toruńskiej najczęstszym aktywatorem jest hiperwentylacja. Zakłócona równowaga kwasowo-zasadowa, jest kontrolowaną lub autonomiczną zwiększoną wentylacją płuc. Może ona oznaczać stan, podczas którego większa ilość powietrza wnika do pęcherzyków płucnych, co powoduje zmniejszenie ciśnienia parcjalnego dwutlenku węgla prowadząc do rozwoju zasadowych oddechowej Taki stan może być wywołany przez takie czynniki jak: hipoksja (niedobór tlenu w tkankach), działanie alergenów lub toksyn na układ oddechowy, ciąża, zmiany zwyrodnieniowe ośrodkowego układu nerwowego, bodźce nerwowe jak stres psychologiczny, działanie zimna i inne. Hiperwentylacja często towarzyszy atakom paniki związanymi z tężyczką (Toruńska, 2003). Objawy tężyczki są ścisłe powiązane z poziomem wapnia zjonizowanego i rzadko występują przy poziomach wyższych niż 4,3 mg/dl (1,1 mmol/L). Obniżony poziom wapnia w organizmie człowieka, tak zwana hipokalcemia, występująca również podczas hiperwentylacji determinuje wzrost łączenia się zjonizowanego wapnia z białkami, powoduje jego ograniczenie w komórkach i może wywołać nadpobudliwość nerwowo-mięśniowa. Ponieważ wapń bierze bezpośredni udział w procesach przekazywania impulsów oraz obniża próg pobudzenia neuronów ruchowych i czuciowych co determinuje objawy ze strony obwodowego oraz ośrodkowego układu nerwowego pacjenci z hipokalcemią zgłaszają objawy bezpośrednio związane z układem mięśniowym. Wzrost pH we krwi przy wystąpieniu hiperwentylacji skłania do wystąpienia zasadowicy oddechowej a tym samym wyzwala objawy tężyczki przy stwierdzonym prawidłowym poziomie wapnia zjonizowanego. Tężyczka utajona, zwana inaczej normokalcemiczną to przede wszystkim niedobór magnezu komórkowego
U osób, które borykają się z tetanią wynikającą z niedoboru magnezu przy prawidłowej zwartości wapnia, podłożem może być hiperwentylacja bez uwarunkowań organicznych, która prowadzi do zasadowicy oddechowej aktywującej objawy somatyczne. Proces ten może utrwalić objawy, a u osób z tendencja do wzmożonego napędu oddechowego może zaniechać ujawnienie się choroby. Nadpobudliwość nerwowo-mięśniowa leżąca u podłoża tężyczki jest najczęściej wynikiem deficytów jonów magnezu, który stabilizuje błony neuronów tym samym zmniejszając pobudliwość komórek nerwowych. Bezpośrednie oddziaływanie magnezu na strukturę błon komórkowych ma ogromne znaczenie ochronne dla komórki zabezpieczając ją przed niekorzystnym napływem do jej wnętrza jonów sodu i wapnia. Zawartość magnezu w organizmie dorosłego człowieka wynosi około 1000 mmol tj. około 24 g. Z całej puli magnezu w organizmie ok. 60 %, zlokalizowanych jest w układzie kostnym, ok. 39 % – w narządach i tkankach miękkich (płyn wewnątrzkomórkowy), a zaledwie około 1% znajduje się w płynie zewnątrzko- mórkowym, w tym w osoczu krwi. Największe stężenie magnezu w płynie wewnątrzkomórkowym występuje w narządach i tkankach, które obciążone są dużym wydatkiem energetyczny jak: mózg, mięśnie szkieletowe, wątroba i mięsień sercowy (Terelak, 2003).
1.3 Objawy tężyczki
Tężyczka utajona dysponuje bardzo szerokim spektrum objawów. Rozpoczynając na tych z pozoru nie utrudniających funkcjonowania. Kończąc na tych które powodują sytuacje zagrażających życiu. Najniebezpieczniejszą forma jest niewątpliwie wzmożona hiperkalcemia, która może spowodować nagłe zatrzymanie pracy serca. Liczne przewodzenie impulsów do mięśni może wywoływać skurcze tężcowe oraz epizody drgawkowe. Ostry przebieg tężyczki występuje pod postacią drgawek, utraty przytomności i kurczów mięśni. Napady tężyczkowe mogą przebiegać w bardzo łagodny sposób bez niezbędnej pomocy ratownictwa medycznego. Charakteryzuje je w tedy wszelkiego rodzaju uczucia drętwienia okolicach ust oraz kończyn, kołatania serca, zawroty głowy, uczucie braku tchu, nudności oraz wykręcanie dłoni i stóp. Do najbardziej podstawowych i najczęściej zgłaszanych prze osoby z podejrzeniem wystąpienia zaburzeń w gospodarce magnezowej zaliczmy osłabienie koncentracji, nieustające zmęczenie, bezsenność, bóle mięśniowe, drżenie i skurcze mięśni, wzmożony lęk, rozdrażnienie, duszności, zaburzenia pamięci, niepokój, ogólne osłabienie, zasłabnięcia napadowe, nadmierna potliwość, kłucia i pobolewanie w okolicy serca, bóle opasające w okolicy klatki piersiowej i jamy brzusznej, uczucie ciała obcego w gardle, czyli tak zwana „kula histeryczna”, ruchy mimowolne, bóle i zawroty głowy, zziębnięcie i zasinienie kończyn, światłowstręt, podwójne widzenie, skurcz mięśni krtani, skurcz oskrzeli.
Wymieniając objawy w przebiegu tężyczki należy pamiętać o występowaniu lęku napadowego inaczej zwanych napadami paniki. Osoby z objawami lęku napadowego cierpią na wiele zaburzeń somatycznych: wypadanie płatka zastawki mitralnej, idiopatyczną kardiomiopatię, różnego rodzaju zaburzenia czynności tarczycy, zaostrzenie dolegliwości związanych z owrzodzeniem żołądka i dwunastnicy, nasilenie ataków astmy (Zawadzki, 2007).
Często osoby z podejrzeniem tężyczki utajonej maja wykonane najróżniejsze badania oraz są po konsultacji z wieloma specjalistami z różnych dziedzin. Mogą być również błędnie zdiagnozowani czego skutkiem jest pogorszenie ich stanu. Objawy tężyczki utajonej nie są charakterystyczne, dlatego aby rozpoznać u chorego hipomagnezemię wykonuje się badanie, podczas którego występuje dodatni:
– objaw Chwostka (gwałtowne skurcze mięśni mimicznych twarzy w odpowiedzi na opukiwanie w okolicy pnia nerwu twarzowego; są to okolice policzka ok.2 cm od płatka ucha w brzeg mięśnia żwacza);
– objaw Trousseau (polegający na maksymalnym przykurczu wszystkich stawów 4 i 5 palca, przy jednoczesnym wyproście kciuka, palca wskazującego i środkowego oraz ich ustawieniu w postaci tak zwanej ręki położnika, po wygenerowaniu niedokrwienia na przykład poprzez uciśniecie ramienia mankietem do pomiaru ciśnienia tętniczego);
– objaw Lusta (polegający na skurczu mięśni strzałkowych i odwiedzeniu stopy w odpowiedzi na uderzenie młoteczkiem w nerw strzałkowy wspólny tuż poniżej głowy kości strzałkowej).
Diagnozę można także ustalić na podstawie jednoczesnej oceny poziomu magnezu w surowicy i wydalania go z moczem. Obecność hipomagnezemii z wydalaniem magnezu dostosowanym do jego poziomu w surowicy (2mmol/24h lub FE>2%) wskazują na defekt na poziomie nerek.
Spora część osób zgłaszających objawy, mogących sugerować diagnostykę w kierunku tężyczki utajonej jest kierowana na próbę tężyczkową. Badanie to jest najczulszymi najtrafniejszym testem w diagnostyce tego schorzenia. Służy ocenie sprawność i wydolności badanego mięśnia podczas czynności spoczynkowej, dowolnego ruchu oraz wysiłku maksymalnego. Próba tężyczkowa j est to rodzaj badania EMG, które wykonuje się z użyciem specjalnej, jednorazowej elektrody igłowej. Umieszcza się ją w pierwszym mięśniu międzykostnym oraz opaskę elastyczną, którą umieszcza się na 10 min. na ramieniu pacjenta. W 2 ostatnich minutach badania EMG kiedy pojawia się uczucie drętwienia ręki dołącza się hiperwentylację. Po zwolnieniu ucisku opaski obserwujemy zapis pomiaru na oscyloskopie. Charakterystyczny dla tężyczki zapis EMG obejmuje wieloiglicowe potencjały wyładowań w 1 minucie po prowokacji niedokrwienia lub hiperwentylacji.
Po przeprowadzeniu próby z wynikiem dodatnim dalszą diagnostykę należy poszerzyć o badania laboratoryjne. Tym samym sprawdzając rodzaj występującej u badanego tężyczki. Należy określić poziom niedoborów magnezu, wapnia i potasu.
Poziom wapnia poniżej 1,1 mmol/ L wskazuje na tężyczkę hipokalcemiczna. U pacjentów
z niewydolności nerek lub przytarczyc można zaobserwować Hiperfosfatemię. Niski poziom fosforu występuje w zaburzeniach związanych z witaminą D, dlatego należy również sprawdzać czy w organizmie pacjenta nie występuje jej niedobór. Spadek magnezu poniżej 0,5 mmol/L powoduje upośledzenie parathormonu. W tym przypadku należy wykonać badania wydolności tarczyc, zwracając uwagę na aktywność parathormonu. Niski współczynnik może sugerować niewydolność narządu oraz zaburzenie w gospodarce witaminowej.
Dodatkowym badaniem sprawdzającym przyczyny niedoboru elektrolitów jest dobowa zbiórka moczu, która ma na celu wykluczanie nerkowych przyczyn ubytków gospodarce elektrolitowej (Jopek, 2019).
W diagnostyce należy uwzględnić izolowane zaburzenia wchłaniania magnezu, niedoczynność przytarczyc oraz toksyczne działanie leków.
1.4 Świadomość społeczna w odniesieniu do tężyczki
Coraz więcej osób można zaliczyć do grona prawidłowo zdiagnozowanych, co powoduje większą wymianę informacji wśród zainteresowanych. Powstaje wiele grup zrzeszających osoby posiadające doświadczenia związane z tężyczką, które chętnie dzielą się nimi z innymi.
Z powodu braku dostępności rzetelnych informacji wiele osób jest wprowadzanych w błąd i pogłębia swoją świadomość wyłącznie dzięki konsultacji z innymi chorymi, ucząc się na ich doświadczeniach. Od niedawna można pozyskać informacje z programów śniadaniowych oraz artykułów publikowanych w gazetach internetowych. Jednak społeczeństwo w większości nigdy nie spotkało się z tą chorobą. Pomimo coraz większej liczby osób cierpiących z powodu objawów związanych z tężyczką, nadal wiele chorych nie wie, gdzie poszukiwać odpowiedzi na nurtujące ich pytania.
1.5 Postrzeganie tężyczki w środowisku medycznym
Przeszukując fora internetowe można się natknąć na ludzi, którzy wiele lat nie mogli być prawidłowo zdiagnozowani ze względu na bagatelizowanie objawów lub błędne rozpoznanie. Często musieli borykać się z objawiamy uniemożliwiającymi swobodne funkcjonowanie z powodu niewiedzy lekarzy. Spora liczba osób przez dłuższy czas była leczona w inwazyjny dla organizmu sposób ponieważ posiadane objawy sugerowały inne schorzenie. Nieświadomość lekarzy nakierowuje rozpoznanie na problemy z zaburzeniami psychicznymi. Pacjenci byli kierowani na konsultacje ze specjalistami w dziedzinie psychiatrii oraz zmuszeni do przyjmowania leków psychoaktywnych. Brak sprecyzowanych objawów, których nie można było przyporządkować do żadnej grupy chorób, często inicjowało terapie eksperymentalne, które metodą prób i błędów miały przynieść pozytywny rezultat.
Z powodów występowania nawracających epizodów utraty przytomności z jednoczesnymi skurczami mięśni, wiele osób usłyszało diagnozę sugerującą neurologiczne zaburzenie charakterystyczne dla padaczki. Z powodu tak powszechnego problemu, jakim jest tężyczka, lekarze zajmujący się leczeniem tego stanu chorobowego prowadzą róznorodne kampanie informacyjne. Do takich działań można zaliczyć prowadzenie bloga czy publikacje nowopowstających artykułów.
W Polsce powstała niedawno przychodnia, w której osoby z podejrzeniem tężyczki mogą skorzystać z pomocy wyspecjalizowanego lekarza neurologa.
2. Sportowcy z tężyczką
Opisane powyżej objawy tężyczki obserwowane są coraz częściej u wyczynowych sportowców. Uprawianie sportu, stres, nadmierne przeciążenie organizmu, częste treningi powodują, że grupa sportowców jest potencjalną grupą ryzyka pojawienia się tężyczki, zarówno u młodych, jaki i u bardziej zaawansowanych wiekiem sportowców.
2.1 Wiedza na temat tężyczki u sportowców
Sportowcy w dużej części nie są świadomi o niebezpieczeństwie wystąpienia u nich stanu nadpobudliwości mięśniowej. Przypuszczalnie wynika to z braku informacji ze strony trenerów lub osób zajmujących się szkoleniem młodzieży. Zawodnicy, którzy spotkali się z tym objawem chorobowym, najczęściej sami zostali zdiagnozowani jako chorzy lub w ich środowisku pojawiła się osoba doświadczona przeżyciami związanymi z leczeniem tetanii. Najwięcej zawodników poddających się procesowi leczenia deklaruje uprawianie sportów indywidulanych. Przynależność do drużyny sportowej generuje większe obawy przed ujawnieniem się zmagania z dolegliwościami.
Można zaobserwować, że wielu sportowców boi się odrzucenia przez drużynę z powodu niewyjaśnionych odczuć i objawów. Często stwierdza się u zawodników problemy z zapanowaniem nad emocjami, lęki przedstartowe, strach przed poniesieniem porażki lub problemy psychiczne. Nieświadomość ze strony środowiska sportowca odrzuca zawodnika niezdolnego do treningów i startów, pozostawiając go samego z problemem, a to w konsekwencji generuje dodatkowy czynnik stresowy i pogłębia stan, w jakim się on znajduje.
Analizując literaturę, w poszukiwaniu informacji na temat korelacji między sporowcami a tężyczką, dochodzę do wniosku, że zawodnicy nie są wstanie uzyskać odpowiedzi na nurtujce ich pytania, ze względu na brak jakichkolwiek badań na temat korelacji między uprawianiem wyczynowym sportu a tężyczką.
2.2 Studium przypadku sportowca z teżyczką
Kobieta, lat 22, aktywna sportowo, studentka AWF uprawiajaca siatkówkę halową, od kilku lat leczona z powodu zdiagnozowanej tężyczki utajonej. Diagnoza była efektem rozpoznania, które trwało ponad 2 lata.
Pierwszym momentem procesu diagnostycznego było zaobserwowanie u siebie niepokojącego objawu, jakim był przewlekły ból prawego barku oraz wzmożone napięcie mięśni okolicach szyi i odcinka piersiowego kręgosłupa. Proces diagnozy rozpoczął się od wykonania badania RTG kręgosłupa piersiowego, które nie wykazało żadnych nieprawidłowości.
Ze względu na to, że po kilku dniach od przeprowadzonego badania dolegliwości bólowe samoistnie ustały, pacjentka powróciła do wzmożonej aktywności fizycznej. To spowodowało wystąpienie bólu w okolicach odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Pacjentka odczuwała wzmożone napięcie mięśni przykręgosłupowych oraz ograniczenie ruchomości w dolnej części pleców. Ból wzmagał się podczas próby pochylenia się oraz przyjmowania pozycji siedzącej. Ponownie pacjentce zlecono badanie RTG tym razem odcinka lędźwiowego kręgosłupa, dodatkowo wykonano USG jamy brzusznej oraz badania moczu. Badania wykazały ujemne odruchy korzeniowe. Nie stwierdzono odchyleń od stanu prawidłowego.
Z powodu wzmożonej bolesności podczas dotyku po stronie prawej neurochirurg zastosował blokadę dokręgosłupową, po której nastąpiła poprawa. Pomimo ustania dolegliwości bólowych, pacjentka skarżyła się na wzmożone napięcie mięśni oraz bóle w obrębie kręgosłupa, przewlekłe zmęczenie pomimo okresu wakacyjnego, drażliwość oraz zaburzenia koncentracji uwagi. Podczas wypoczynku wakacyjnego odnotowano wizytę na oddziale ratunkowym z powodu nagłego pogorszenia stanu zdrowia. Wystąpił wówczas paraliż mięśni, a także brak możliwości poruszania się z jednoczesną pełną świadomością. Na oddziale ratunkowym po przeprowadzeniu wywiadu przez lekarza posiadającego kwalifikacje w dziecinie neurochirurgii powód zgłoszenia, a tym samym stan zdrowia pacjentki został wyraźnie zbagatelizowany. Lekarz zasugerował bowiem, że powodem wystąpienia w/w objawów było zaburzenie pozorowane albo spożycie zbyt dużej ilości cytrusów. Po upływie dłuższego czasu trzydziestu minut i braku jakiejkolwiek poprawy neurochirurg pełniący dyżur na oddziale ratunkowym zastosował leki rozkurczowe. Po podaniu leków objawy natychmiast ustąpiły, a pacjentka mogła samodzielnie opuścić odział ratunkowy. Kolejne pojawiające się objawy, wystąpiły w przeciągu miesiąca od wizyty na oddziale ratunkowym i sp owodowały konsultacje początkowo z lekarzem rodzinnym, który skierował na badania krwi oraz zalecił konsultacje neurologiczną. Badania morfologii krwi z płytkami obwodowymi wykazały prawidłowy poziom magnezu w surowicy krwi. Po konsultacji z neurologiem zalecono suplementację magnezem i doraźnie stosowanie leków rozkurczowych oraz wykluczono choroby neurologiczne. Kolejna wizyta u lekarza rodzinnego z powodu nasilających się objawów ukierunkowała diagnozę jako możliwość wystąpienia u pacjentki tężyczki. Ponownie wykonano badanie morfologii krwi , która stwierdziła bardzo niski poziom witaminy D (21.32 ng/ml) Miesiąc po powrocie do wzmożonej aktywności fizycznej wystąpił incydent z utrudnionym oddychaniem, uczuciem ucisku w gardle, zawrotami głowy, uczuciem osłabienia ciała, drętwieniem palców i drżeniem kończyn. Wynikiem tego pacjentka przyjęta została na oddział Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. Gromkowskiego we Wrocławiu, gdzie rozpoczęto pogłębioną diagnostykę (badania toksykologiczne, serologiczne i psychologiczne). W badaniach hormonalnych wykazano prawidłowe wartości TSH i FT4, nieznaczne obniżoną aktywność parathormonu. Na podstawie badań serologicznych wykluczono zakażenie boreliozą. Po zasugerowaniu przez rodzinę pacjentki wystąpienia tężyczki, pacjentkę skierowano na próbę tężyczkową, której wynik okazał się dodatni (tężyczka utajona). Zalecono wizytę u endokrynologa, zaprzestanie uprawiania sportu na okres 3 tygodni oraz suplementację w dawkach magnez 1×1 witamina D 1x 3000IU, witamina B complex 3×1. Pacjentka trafiła pod opiekę wykwalifikowanego specjalisty do spraw żywienia oraz neurologa, który rozpoczął leczenie objawowe. Po okresie 1,5 roku objawy ustały. Pacjentka nie zaprzestała leczenia,jest pod kontrolą lekarza, a brak występujących objawów pozwala na zawodowe uprawianie sportu.
2.2.1 Tężyczka a kariera sportowa
Pierwsze objawy tężyczki u pacjentki odnotowano w okresie zmiany trybu życia. Nastapiło to wówczas, gdy została zwiększona aktywność sportowa studentki podyktowana wydłużeniem treningów i rozgrywek. Zwiększono w tym czasie ilość rozgrywanych meczy do trzech w tygodniu (wcześniej były one rozgrywane wyłącznie raz w tygodniu). Oprócz zwiększenia częstotliwości meczy, pojawiły się również pierwsze mecze pod presją czasu i dużego stresu. Studentka – wcześniej nieprzygotowana do takiej intensywności treningów – zaczęła obserwować u siebie pojawienie się wzmożonego napięcia mięśniowego.
Pierwsze objawy tężyczki u studentki można było zauważyć podczas każdego meczu lub treningu. Pierwszym Finałom Mistrzostw Polski – trwającym 5 dni – nieustannie towarzyszył ból w prawym barku i wzmożone napięcie mięśni pleców. Wystąpił brak możliwości swobodnego podnoszenia ręki a nawet korzystania ze sztućców podczas posiłku. Mistrzostwa Polski, pomimo iż zakończyły się srebrnym medalem i nagrodą indywidulaną, doprowadziły do stanu, w którym wicemistrzyni nie była w stanie samodzielnie podnieść wręczanego trofeum, ponieważ wystąpił objaw tężyczki o nazwie: „ręka położnika”.
W kolejnym sezonie brakowało zawodniczce siły mięśniowej, przez co trening siłowy lub wykonywanie niektórych elementów technicznych stało się wręcz niemożliwe. Dodatkowo występowały zaburzenia snu i kilkukrotne wybudzanie się z powodu nasilonych objawów, zaburzenia koncentracji uwagi, nieustane osłabienie oraz zmęczenie podczas wykonywania treningu. To wszystko są powodowało wycofanie się oraz drażliwość zauważoną przez trenera i współzawodników.
Z czasem po rozegraniu bardzo wymagających meczy pojawiło się uczucie omdlenia, sztywność mięśni, ograniczający ból stawów oraz drżenie kończyn podczas treningu. To spowodowało wielokrotne wykluczania z rozgrywek, a także przerwy w procesach treningowych. Między rozgrywanymi meczami doszły dodatkowo pobyty w szpitalu. Skutkowało to obniżeniem poczucia pewności siebie, jak również pojawiły się myśli zaprzestania uprawiania aktywności fizycznej. Zawodniczkę czekała karkołomna praca fizjoterapeutyczna z bólem spowodowanym spiętymi mięśniami, chociaż standardowe techniki manualne nie przynosiły oczekiwanych efektów.
2.2.2 Obciążenia psychiczne spowodowane tężyczką
Zawodnicy sportów zespołowych są nieustanie w relacjach z innymi zawodnikami.
Taka sytuacja, dla osoby u której występują objawy tężyczki, może być niezwykle stresująca. Wysokie poczucie przynależności do grupy i odpowiedzialności za swoje działanie w drużynie powoduje niezadowolenie z powodu ograniczeń swego ciała. Jeśli jeden z zawodników ma jakieś ograniczenia nigdy nie jest pewien, czy jego błędne zagranie jest spowodowane niedyspozycją ze względu na ból czy wynika z braku umiejętności. Organizm zawodnika, próbując ochronić się przed bólem, nie chce lub nie może wykonywać pewnych czynności, pomimo iż jest nieustanie zmuszany do aktywności fizycznej.
U trenującej studentki, pomimo iż dostrzegała ona w sporcie ogromną pasję, cały czas pojawiały się wątpliwości dotyczące tego, czy warto dalej walczyć z tak silnym bólem. Frustrację potęgowało częste tłumaczenie się innym osobom i wyjaśnianie zaistniałej sytuacji zdowotnej; szczególnie było to uciążliwe, gdy nie było postawionej ostatecznej diagnozy. Dodatkowym stresem dla osoby z tężyczką jest oczekiwanie na czas pojawienia się kolejnych nagłych objawów, a w konsekwencji obawa czy samodzielnie sobie z tym poradzi, czy może będzie potrzebna hospitalizacja. Zaburzenia koncentracji uwagi wpływają zazwyczaj w sporcie na niedokładność podczas treningów oraz generowanie sytuacji problemowych.Objawy somatyczne u chorych z tężyczką powodują obwinianie siebie samego i postrzeganie siebie jako osoby chorej psychicznie.
U zawodowych sportowców bardzo ważnym elementem jest sen, ponieważ podczas niego najszybciej organizm może się zregenerować. Pojawiające się zaburzenia snu u zawodników, którzy borykają się z objawami tężyczki powodują obniżenie jego jakości i bezpośrednio przekładają się na samopoczucie towarzyszące mu podczas dnia. Wzrasta poziom irytacji, zawodnik staję się wysoce podatny na negatywne bodźce odbierane przez niego z otaczającego go świata. Stany wzmożonej drażliwości towarzyszące choremu przez dłuższy czas mogą doprowadzić do niekontrolowanego wybuchu złości lub marazmu. Wynikiem tego może być zmiana dotychczasowego zachowania i odrzucenie ze strony grupy sportowej. Bezradność, brak wpływu na sytuację oraz przewlekle odczuwany ból prowadzi ostatecznie do obojętności i apatii.
2.2.3 Proces terapeutyczny
Po 2 latach diagnozy oraz wizyt u wielu specjalistów u trenującej studentki zdiagnozowano ostatecznie tężyczkę. Ze względu na to, iż w celu poprawy stanu zdrowia należało zwiększyć świadomość na temat przebiegu tetanii, w początkowej fazie terapii zawodniczka musiała zmienić styl życia. Zawodniczka zastosowała zatem dietę wysokomagnezową i niskofosforanową zakładającą ograniczenie produktów przetworzonych oraz glutenu, cukru oraz nabiału. Dieta miała na celu zwiększenie przyswajalności magnezu ze spożywanego posiłku. Mocno restrykcyjny sposób żywienia początkowo powodował wiele trudności i dotychczasowe nawyki żywieniowe zostały radykalnie zmienione. Posiłki przygotowywane były z naturalnych produktów z zastosowaniem soli himalajskiej. Dieta zakładała picie wyłącznie wody wysoko zmineralizowanej lub zielonej herbaty, tym samym odrzucając wszelkie napoje, w których w skład wchodziła kofeina lub cukier. Wzrosło spożycie gorzkiej czekolady, w której składzie było nie mniej niż 80% kakao oraz produktów bogatych w magnez. Jako zamienniki nabiału zastosowano produkty z mleka owczego lub koziego. Z diety wyeliminowano cytrusy oraz produkty mogące zakwaszać organizm, produkty gotowe do spożycia, wędliny, fast food, słodycze oraz alkohol. Niezbędna dla procesu terapeutycznego była nieustanna suplementacja magnezem oraz witaminą D3. W sytuacjach nasilenia objawów doraźnie stosowano kroplówki magnezowe lub szoty magnezowe. Proces terapeutyczny uwzględniał również pracę z psychologiem w wymiarze 1 godziny tygodniowo, a to pozwoliło zawodniczce skupić się na przeżywanych emocjach oraz trafnie je wyrażać. Dodatkowo wdrożono techniki relaksacyjne, trening autogenny Schultza oraz relaksacje Jacobsona. Wzmożone napięcie mięśni obniżano za pomocą suchego igłowania oraz przy pomocy technik manualnych. Ścisła współpraca z fizjoterapeutą pozwoliła na kontynowanie aktywności fizycznej. Świadomość potrzeb własnego ciała intensyfikowała rozciąganie i rolowanie mięśni kilkukrotnie w ciągu dnia za pomocą: piłeczek do masażu, rollerów, mat do akupresury czy pistoletów wibracyjnych. Odpoczynek i relaksacja stała się częścią codziennej rutyny.
2.3 Funkcjonowanie sportowców z tężyczką
Wśród osób zdiagnozowanych z objawami tężyczki utajonej można wyróżnić dużą grupę sportowców. Ich nieprzeciętny wysiłek, często okupiony wieloma wyrzeczeniami, skutkuje pojawieniem się objawów tetanii. Wielogodzinne treningi siłowe przekładają się na wzmożone napięcie mięśniowe i potęgują nieprzyjemne odczucia w strukturach mięśni. Nieprawidłowe nawodnienie i brak suplementacji powoduje wypłukiwanie niezbędnych pierwiastków. Podejmowanie aktywności fizycznej to sytuacja, w której organizm jest szczególnie narażony na utratę elektrolitów. Razem z potem z organizmu wydalane są jony wapnia, magnezu i potasu. Sportowcy podczas treningów i startów w zawodach są nieustnie pod wpływem czynników stresogennych. Często trenując z niewyleczonymi kontuzjami doprowadzają do osłabienia organizmu. Źle zbilansowana dieta nie dostarcza odpowiedniej ilości składników odżywczych. Wielu sportowców stosuje diety redukcyjne tym samym rezygnując z produktów bogatych w składniki do odbudowy prawidłowego poziomu jonów we krwi. Każdy wysiłek fizyczny jest dla organizmu sytuacją stresową. Podczas szkolenia młodych sportowców rzadko można spotkać się z treningiem oddechu, redukcją napięć i stresu. Zawodnicy nie potrafią świadomie panować nad swoim oddechem, co przyczynia się do hiperwentylacji podczas silnego stresu wywołanego intensywnym treningiem.
2.4 Przegląd doniesień naukowych dotyczących tężyczki
Autorzy prac dotyczących tematyki tężyczki opisują bogaty zasób objawów występujących podczas przebiegu choroby, tym samym próbują odpowiedzieć na pytanie czy można ustalić ostateczne rozpoznanie. Zwracają uwagę na niezbędne przeprowadzenie wielu dodatkowych badań i konsultacji specjalistów z różnych dziedzin. Formując wniosek, że terapia tężyczki opiera się bardziej na doświadczeniach klinicznych niż na zaakceptowanych standardach, większości opracowań autorzy podają badanie elektromiograficzne EMG jako najbardziej wiarygodne i niepodważalne badanie potwierdzające trafność diagnozy dotyczącej tężyczki. Co za tym idzie nie istnieje inne badanie, dzięki któremu mamy w tak dużym procencie pewność, żeby rozpocząć leczenie w kierunku tężyczki, polegające na podawaniu doustnych preparatów wapnia i magnezu oraz suplementacji witaminy D3. Celem terapii jest przywrócenie homeostazy, z jednoczesnym utrzymaniem dziennej podaży elementarnych składników. Ważnym aspektem podczas terapii jest monitorowanie poziomu stężenia jonów we krwi, z częstotliwością: okresowo co 3-6 miesięcy.
W leczeniu zalecane jest stosowanie soli magnezu, technik relaksacyjnych i medytacyjnych. Nie wykonano badań klinicznych, które jednoznacznie wskazywałyby przyczynę zachorowań na tężyczkę. W analizach dotychczasowej zachorowalności dr n. ed. Paweł Józków wysuwa na pierwszy plan młode osoby pozostające pod dużym obciążeniem psychicznym. Statystycznie są to osoby wykazujące konkretne cechy charakteru, o których wspominają również inni badacze (Józków, 2013).
Tematyka tężyczki u sportowców, nie była do tej pory w żaden sposób zgłębiana, co za tym idzie nie występuj w literaturze żadne badania kliniczne ani artykuły poświęcone temu zagadnieniu.
3. Metodologia badań i procedura badań
3.1.Cel pracy i problemy badawcze
Celem niniejszej pracy jest analiza funkcjonowania psychofizycznego sportowców oraz innych osób chorych na tężyczkę.
Aby zrealizować powyższy cel postawiłam następujące pytania badawcze:
3.2 Opis zastosowanych technik badawczych
W niniejszej pracy zastosowano technikę kwestionariuszy ankiet. Informacje
od respondentów zostały zebrane na podstawie specjalnie przygotowanego arkusza. Anonimowa ankieta w wersji elektronicznej była dostępna na tematycznych stronach Facebook zrzeszających osoby deklarujące się jako chore na tężyczkę. https://forms.office.com/Pages/ResponsePage.aspx?id=sNGsm_ZXfkGqXTrdQCRehtP2LGfJrVZHgHgY3-VFI_NUNUg4TVdSWUlCMVJIWTJBR09ES0gzSE05My4u
Ankieta została również wysyłana w wiadomościach prywatnych za pomocą komunikatorów mediów społecznościowych. Kwestionariusz dotyczył doświadczeń, jakie towarzyszyły ankietowanym od momentu wystąpienia pierwszych objawów. Ankieta składała się z 50 pytań zamkniętych jednokrotnego wyboru, 11 pytań wielokrotnego wyboru oraz z 9 pytań otwartych.
W każdym pytaniu była wymagana odpowiedź. Kwestionariusz był sformułowany tak, aby zawierał rozgałęzienia, które w zależności od zaznaczonej odpowiedzi pozwalały przekierować respondenta do bardziej szczegółowych pytań.
4. Analiza wyników badań
4.1 Charakterystyka badanej grupy
W anonimowej ankiecie wzięło udział 354 osoby. Grupa badana to zarówno 326 osób, u których potwierdzono tężyczkę, jak i osoby zdrowe – 28 osób (Ryc. 1).
U 243 osób zdiagnozowano tężyczkę utajoną, a u 24 osób jawną formę tej choroby (Ryc. 2). Znacznie przeważającą grupę stanowiły kobiety 92% (Ryc. 3)
Na podane pytanie ankietowani odpowiadali następująco:
Ryc. 1. Podział ankietowanych na chorych i zdrowych.
Na podane pytanie ankietowani odpowiadali następująco:
Ryc. 2 Podział ze względu na rodzaj stwierdzonej tężyczki.
Część grupy to osoby, których objawy mogą wskazywać na potrzebę diagnostyki
w kierunku tężyczki. Wśród 326 chorych znajdują się osoby leczące się od pół roku do 16 lat. Najwięcej jest tych, którzy dopiero rozpoczynają leczenie.
Na podane pytanie ankietowani odpowiadali następująco:
Ryc. 3. Płeć badanych osób.
Ankietowani stanowili grupę w wieku między 15 a 60 rokiem życia. W wieku 15-20 znajdowało się 11 osób, w grupie wiekowej w przedziale 21-30- 93 osoby. Ankietowani w wieku miedzy 31 a 40 rokiem życia stanowili grupę 149 osób, natomiast nieco starsi 41-50 to około 65 osób. Zdecydowana mniejszość, bo tylko 8 osób to osoby między 51 a 60 rokiem życia (Ryc. 4). Na pytanie o typ osobowości 251 osób odpowiedziało, że odnajduje u siebie cechy osobowości ambiwertyka, 47 osób wskazało – introwertyka a 23 – ekstrawertyka (Ryc. 5).
Na podane pytanie ankietowani odpowiadali następująco:
Ryc. 4. Wiek badanych osób.
Na podane pytanie ankietowani odpowiadali następująco:
Ryc. 5 Typ osobowości.
4.2 Analiza danych
I. Sportowcy ze zdiagnozowaną tężyczką
W grupie badanych można wyodrębnić grupę sportowców w tym 14 należących do klubu sportowego (Ryc.6 ), Ankietowani to osoby pochodzące z różnych środowisk, w tym sportowcy – osoby uprawiające jazdę konną, wspinaczkę, gry zespołowe, sporty walki, sporty siłowe oraz lekka atletykę (Ryc. 7).
U 3 osób trener zastosował indywidualny plan treningowy (Ryc. 8).
Żaden z trenerów nie otrzymał spersonalizowanych wytycznych w przypadku trenowania zawodnika ze stwierdzoną tężyczką (Ryc. 9). 29% sportowców odpowiadających
na pytanie zgadza się, że konieczna jest współpraca trenera z lekarzem prowadzącym
(Ryc. 10).
Na podane pytanie ankietowani odpowiadali następująco:
Ryc. 6. Zawodnicy przynależący do klubu sportowego.
Na podane pytanie ankietowani odpowiadali następująco:
Ryc. 7. Rodzaj dyscypliny uprawianej przez ankietowanych.
Na podane pytanie ankietowani odpowiadali następująco:
Ryc. 8. Zastosowanie indywidualnego podejścia trenera do zawodnika.
Na podane pytanie ankietowani odpowiadali następująco:
Ryc. 9. Otrzymanie przez trenera spersonalizowanych wytycznych.
Na podane pytanie ankietowani odpowiadali następująco:
Ryc. 10. Konieczność współpracy lekarza prowadzącego z trenerem.
W przypadku większości (64%) przypadków lekarze nie zakazali uprawiania sportu. (Ryc. 11) Ponad połowa (57%) sportowców chorych na tężyczkę zadeklarowało zaprzestanie aktywności fizycznej u 21% treningi nie wywołuje objawów, które mogłyby sugerować ograniczenie lub przerwanie uprawiania sportu (Ryc. 12).
Na podane pytanie ankietowani odpowiadali następująco:
Ryc. 11. Przymusowe zaprzestanie uprawiana sportu.
Na podane pytanie ankietowani odpowiadali następująco:
Ryc. 12. Ograniczenie aktywności fizycznej.
II. Dodatkowe informacje na temat tężyczki
Znaczna większość badanych osób – 97% (Ryc.13) miała świadomość istnienia choroby jaką jest tężyczka, w tym 63% osób (Ryc. 14) zetknęło się z nią w swoim otoczeniu: w rodzinie, w pracy lub w gronie znajomych. Tylko 3% (Ryc. 15) osób odpowiedziało przecząco na pytanie o znajomość podstawowych objawów tej choroby.
Na podane pytanie ankietowani odpowiadali następująco:
Ryc. 13. Podział ze względu na znajomość choroby.
Na podane pytanie ankietowani odpowiadali następująco:
Ryc. 14. Występowanie tężyczki w bliskim otoczeniu odpowiadającego.
Na podane pytanie ankietowani odpowiadali następująco:
Ryc. 15. Znajomość podstawowych objawów.
Ankietowani, w największej ilości – 99 osób (Ryc. 16) wskazywali Internet jako miejsce, w którym po raz pierwszy spotkali się z tematyką tężyczki. To właśnie strony www cieszą się duża popularnością wśród osób poszukujących wiedzy na ten temat – 281 osób. (Ryc. 17), tuż za grupami znajdującymi się na portalach społecznościowych –288 osób. Najmniej informacji grupa badana uzyskuje z broszur – 18.
Od znajomych dowiedziało się o tężyczki 40 osób a z literatury naukowej 81 respondentów.
Aż 86% osób nie słyszało o tej chorobie przed zdiagnozowaniem jej (Ryc. 18).
Na podane pytanie ankietowani odpowiadali następująco:
Ryc. 16. Podział ze względu na środowisko, w którym po raz pierwszy ankietowani zetknęli się z tężyczką.
Na podane pytanie ankietowani odpowiadali następująco:
Ryc. 17. Źródła wiedzy na temat tężyczki.
Na podane pytanie ankietowani odpowiadali następująco:
Ryc. 18. Świadomość występowania choroby przed zachorowaniem.
Objawy tężyczki – odpowiedzi respondentów
328 osób wskazało niepokój jako najczęściej pojawiający się objaw (Ryc. 19) oraz 215 respondentów wskazało niepokój jako objaw poprzedzający wystąpienie ataku tężyczki (Ryc. 20). Tylko 6 osób potwierdziło brak jakichkolwiek objawów. U wszystkich osób deklarujących wystąpienie objawów zanotowano więcej niż 4 symptomy.
Na podane pytanie ankietowani odpowiadali następująco:
Ryc. 19. Wystąpienie konkretnych objawów u ankietowanych.
Na podane pytanie ankietowani odpowiadali następująco:
Ryc. 20. Symptomy poprzedzające wystąpienie ataku tężyczki.
Na pytanie o wiek ankietowanego, w którym miały miejsce pierwsze objawy, najczęstściej wybieranym przedziałem był okres miedzy 21-30 (117 osób) oraz 31-40 (113 osób).
U 2 osób pojawiły się objawy tężyczki powyżej 50 roku życia. Nie odnotowano żadnego przypadku pojawienia się pierwszych objawów powyżej 60 roku życia ( Ryc. 21). Największa grupa (193 osoby badane) potwierdziła, że objawy występują u niej kilka razy dziennie.
Tylko u 3 osób objawy wystąpiły sporadycznie, co kilka lat oraz u takiej samej liczby badanych jednorazowo (Ryc. 22).
U większości osób po wystąpieniu objawów zastosowano konsultację specjalisty. W 101 przypadkach potrzebna była interwencja pogotowia ratunkowego, w przypadku 77 osób hospitalizacja ( Ryc. 23). Spora liczba ankietowanych z powodu objawów tężyczki trafiła na szpitalny oddział ratunkowy, niektórzy musieli korzystać z pomocy lekarskiej kilka razy w miesiącu. Ponad połowa z odpowiadających na pytanie musiała udać się na SOR więcej niż jeden raz.
Na podane pytanie ankietowani odpowiadali następująco:
Ryc. 21. Podział ze względu na wiek pojawiania się pierwszych objawów tężyczki.
Na podane pytanie ankietowani odpowiadali następująco:
Ryc. 22. Częstotliwość występowania objawów.
Na podane pytanie ankietowani odpowiadali następująco:
Ryc. 23. Postępowanie w wyniku wystąpienia objawów.
Najczęstszym czynnikiem wskazanym przez ankietowanych, który wpływa na wystąpienie objawów jest wysoki poziom stresu 272 osoby. Wysoki wynik wskazań uzyskał również poziom zmęczenia 160 badanych i poziom nawodnienia 114 osób (Ryc. 24). Ponad połowa ankietowanych – 298 osób uważa, że suplementacja najbardziej pomaga w łagodzeniu objawów. Równie ważna jest dieta (126 osób). 73 osoby wskazują na poprawę samopoczucia po wykonaniu aktywności fizycznej (Ryc. 25). Podczas ataku tężyczki ankietowani najchętniej sięgają po tzw. „szoty magnezowe” – 146 osób. ( Ryc. 26) Ankietowani najczęściej porady lekarskiej zasięgali u lekarzy specjalistów w dziedzinie neurologii – 309 badanych. Więcej niż połowa musiał zaczerpnąć porady więcej niż jednego lekarza. Tylko dwie osoby zadeklarowały brak kontaktu ze specjalistą (Ryc. 27).
Na podane pytanie ankietowani odpowiadali następująco:
Ryc. 24. Czynniki wpływające na występowanie objawów u ankietowanych.
Na podane pytanie ankietowani odpowiadali następująco:
Ryc. 25. Łagodzenie występujących objawów.
Na podane pytanie ankietowani odpowiadali następująco:
Ryc. 26. Sposoby łagodzenia ataku tężyczki.
Na podane pytanie ankietowani odpowiadali następująco:
Ryc. 27. Specjalizacja lekarza udzielającego porady medycznej.
Diagnoza tężyczki – odpowiedzi respondentów
W przypadku 37% chorych na tężyczkę początkowo błędnie postawiono diagnozę. Najczęściej pojawiające się to: nerwica, padaczka, depresja, toczeń, borelioza, dyskopatia, stwardnienie rozsiane, miastenia, menopauza, hashimoto, zaburzenia psychosomatyczne, neuralgia, niedoczulica, uszkodzenia nerwów, anemia, fibromialgia. U 242 osób na podstawie dodatniej próby tężyczkowej postawiono prawidłową diagnozę. Natomiast 9 osób zostało zdiagnozowane wyłącznie na podstawie wywiadu lekarskiego. Po rozpoznaniu tężyczki, w dużej większości ankietowani zostali skierowani na badania poziomu witaminy D3 (272 osoby), parathormonu (211osób) oraz witaminy B12 (191 osób) (Ryc. 82).
Na podane pytanie ankietowani odpowiadali następująco:
Ryc. 28. Przeprowadzone badania po rozpoznaniu tężyczki.
Przyczyny tężyczki – odpowiedzi respondentów
Badana grupa w większości nie zna przyczyny, której następstwem mogła by być tężyczka. Jednak niektórzy wskazują na Bartonellę, spadek ferytryny i problemy
z hormonami tarczycy, niedoczynność tarczycy, uszkodzenie przytarczyc, Nerwicę i Insulinooporność, brak przyswajania witaminy D3, niedobory, ciążę, infekcję Helicobakter pylori, Refluks, Hashimoto, niedobór parathormonu, hipokalcemia, Boreliozę, zaburzenia lękowe, Dystonię, Koinfekcję, przewlekłe zapalenie żołądka, Graves-basedow, PCOS , anemię, leki inhibitory pompy protonowej, Lambliozę, niedobory kwasu foliowego, neuroboreliozę, wirusa Covid-19.
Leczenie tężyczki – odpowiedzi respondentów
W przypadku 83% chorych zastosowano leczenie farmakologiczne. 129 osób odpowiedziało twierdząco na pytanie o zażywanie leków zalecanych przez psychiatrę (Ryc. 29) w okresie od 3 miesięcy do 18 lat. Większość 72% zauważyło pozytywny wpływ tych leków i polepszenie samopoczucia (Ryc. 30). 27% ankietowanych stanowią osoby, które nie zauważyły polepszenia swojej sytuacji po zażywaniu leków psychotropowych (Ryc. 31).
Na podane pytanie ankietowani odpowiadali następująco:
Ryc. 29. Stosowanie leków SSRi lub innych zalecanych przez psychiatrę.
Na podane pytanie ankietowani odpowiadali następująco:
Ryc. 30. Skuteczność leków SSRi.
Na podane pytanie ankietowani odpowiadali następująco:
Ryc. 31. Skuteczność leków psychotropowych.
Zapytani o suplementację ankietowani najczęściej odpowiadali, że stosują magnez w dawce 300-500mg oraz witaminę D3 w dawce 2500-5000 IU/dobę. Wśród chorych znajduj się osoby, które nie stosują żadnego z tych suplementów. (Ryc. 32 & 33).
W przypadku wapnia większość potwierdziła brak suplementacji.
Na podane pytanie ankietowani odpowiadali następująco:
Ryc. 32. Suplementacja witaminy D3.
Na podane pytanie ankietowani odpowiadali następująco:
Ryc. 33. Suplementacja magnezu.
Tężyczka a codzienność – odpowiedzi respondentów
W pytaniu o pogorszenie jakości życia 82% ankietowanych jednoznacznie stwierdziła, że tężyczka miała zdecydowany negatywny wpływ ( Ryc. 34).
W związku z pojawiającymi się objawami tężyczki 197 osób zauważyło problemy
i konieczność zmiany przyzwyczajeń, 141 – zmiany żywienia oraz 110 – absencji w szkole lub na treningu. 42 osoby nie zaobserwowały znaczących problemów związanych z tężyczką (Ryc. 35).
Na podane pytanie ankietowani odpowiadali następująco:
Ryc. 34. Wpływ tężyczki na pogorszenie jakości życia.
Na podane pytanie ankietowani odpowiadali następująco:
Ryc. 35. Występowanie problemów dotyczących życia codziennego.
Ankietowani zapytani o to czego najbardziej obawiają się myśląc o tężyczce wymieniają przede wszystkim: lęk przed śmiercią z powodu uduszenia, kolejne ataki, omdlenia i pogorszenie dotychczasowego stanu, nasilenie się ataków, groźne choroby, których wynikiem jest tężyczka, brak siły, wykluczenie z życia, nieustanne tłumaczenie sytuacji, strach o bliskich, tego, że nigdy nie powrócą do sytuacji, w której nic ich nie boli, są silni i niezależni. Według odpowiedzi na pytanie o pogłębianie świadomości społecznej 12% Nie widzi takiej potrzeby 72% zgodziło się ze stwierdzeniem, że należy ją pogłębiać.
Tym samym proponując rozpowszechnianie tematyki w mediach i artykułach, za pomocą kampanii społecznych uświadamiać społeczeństwo oraz edukować lekarzy, tak aby jak najszybciej mogli zdiagnozować tę jednostkę chorobową. Ankietowani zwracają uwagę na profilaktykę. Świadomość istnienia takiej jednostki choroby wśród społeczeństwa zwiększa szansę na szybka reakcję i trafną diagnozę.
5. Dyskusja
Dogłębna analiza piśmiennictwa oraz konsultacje z neurolog dr Katarzyną Toruńską (najpopularniejszym specjalistą w Polsce w kategorii leczenia objawów tetanii) pozwalają mi wysunąć wnioski, że tężyczka utajona pomimo swojej coraz większej popularności nie jest chorobą dobrze znaną, nie ma prac naukowych przybliżających tematykę tężyczki wśród sportowców, a zatem przedstawione przeze mnie wyniki badań są pionierskie w tej dziedzinie.
Prowadząc badania w grupie sportowców, analizując populację osób z objawami tężyczki zauważyłam, że aż co drugi sportowiec borykający się z problemem tężyczki jest zmuszony zaprzestać uprawiania sportu wyczynowego na okres przynajmniej 6 miesięcy. Znaczna większość sportowców wymagających wsparcia ze strony otaczających go osób to zawodnicy sportów indywidualnych. Ze względu na specyfikę relacji panujących w drużynach zawodnicy borykający się z dolegliwościami nie podejmują prób w kierunku postawienia prawidłowej diagnozy. Ciekawym aspektem jest współpraca osób zaangażowanych w proces powrotu sportowca do treningów w pełnym wymiarze bez konieczności rezygnacji z treningów. Żaden sportowiec z grupy przebadanych osób nie potwierdził współpracy pomiędzy trenerem a lekarzem. Prawdopodobnie to jest powodem, dla którego aż 21% badanych przeze mnie respondentów musiało zaprzestać wyczynowego uprawiania sportu.
Podczas powstawania tej pracy bardzo dużą rolę odegrały fora internetowe zrzeszające osoby chore na tężyczkę. Dzięki takim grupom ludzie mogą wymieniać się spostrzeżeniami, konsultować objawy oraz zestawiać wyniki badań. To właśnie te osoby stanowiły w większości grupę badanych respondentów. Spore grono spośród nich wyraziło chęć późniejszego przeanalizowania wyników badań. Podczas odkrywania najważniejszych wątków dużym wsparciem okazała się konsultacja z neurolog Katarzyną Toruńską specjalistą w leczeniu tężyczki. Jej doświadczenie pozwoliło mi opisać możliwie najbardziej precyzyjnie aspekty choroby. Rozpoczęte w Polsce przez dr Toruńską działania profilaktyczne są rozpowszechniane dzięki założonemu przez nią specjalistycznemu blogowi oraz programów popularnonaukowych z jej udziałem emitowanych przez Telewizję Polską. W poszukiwaniu wiedzy nawiązałam również kontakt z dietetykami współpracującymi z osobami, u których stwierdzono tężyczkę. Konsultacje z osobami będącymi tak dużymi autorytetami w dziedzinie znajomości choroby, pozwoliły spojrzeć na dietę jako terapię umożliwiającą powrót do stanu równowagi organizmu. Znaczące były dla respondentów rozmowy z psychologiem, u którego osoby z dodatnią próbą tężyczkową mogą uzyskać wsparcie w walce z chorobą. Wszelkie rozmowy były bardzo pomocne, w zrozumieniu emocji towarzyszących osobom, które deklarowały, między innymi: strach o życie swoje i bliskich.
Tężyczka jako stan wzmożonej pobudliwości nerwowo-mięśniowej ujawnia się niespodziewanie a jej objawy często są nie sprecyzowane. W wielu przypadkach określenie konkretnej przyczyny choroby jest wręcz niemożliwa. Sporo kontrowersji pojawia się podczas próby definiowania choroby. W środowisku medycznym pojawia się opina, iż termin tężyczki odnosi się wyłącznie do objawów a sama tetania nie jest nazywana chorobą przewlekłą. Nawet w wśród specjalistów pojawiają się krzywdzące stwierdzenia, sugerujące chorobę psychiczną. Istnieje przekonanie, że tężyczka ustaje po okresie okołoporodowym. Jednak w wielu przypadkach jest wyłącznie chwilowym wyciszeniem objawów. Najczęstszy okres nawrotu symptomów można zaobserwować podczas połogu. Stereotyp tężyczki jako choroby zaczął być błędnie przypisywany wyłącznie kobietom, ze względu na ich wysoką wrażliwość emocjonalną. Błędem jest generalizacja, ponieważ coraz częściej na te chorobę zapadają mężczyźni, którym dużo trudniej jest zdiagnozować ograniczające ich dolegliwości.
Tetania często jest pomijana przez lekarzy w diagnostyce, a to pogłębia frustrację chorych i bezpośrednio przekłada się na pogorszenie ich stanu zdrowia. Opinia lekarzy neurologów wskazuje na fakt, że w wielu doniesieniach internetowych pojawiły się błędy, które nie powinny byś powielane. Okazuje się, że tężyczka utajona jako stan chorobowy może powodować głębokie zaburzenia depresyjne oraz stan zagrożenia życia. Objawy korelujące z tym stanem chorobowym objawiając się najczęściej w młodym wieku (ok. 13 rż.) towarzyszą choremu nieustannie. Jedynym sposobem, aby zminimalizować objawy jest zmiana stylu życia, co jest długim i niełatwym procesem, szczególnie dla sportowca. Dlatego wzrost powszechności tej choroby powinien zapoczątkować pojawienie się działań profilaktycznych. Młodzi ludzie powinni zdawać sobie sprawę z istnienia choroby oraz wykazywać większą empatię i zrozumienie w sytuacjach trudnych dla osób borykających się z atakami tetanii.
Rozmowy z osobami, u których stwierdzono tężyczkę, utwierdziły mnie w przekonaniu, że jest to obszar zdecydowanie godny prowadzenia dalszych badań i analiz. Wiele osób, których życie zmieniło się po prawidłowym rozpoznaniu choroby jest stanie zapanować nad objawami tężyczki, a będąc świadomym przyczyn, nie dopuszczać do pojawienia się kolejnych ataków. Dlatego w przyszłości warto byłoby rozpatrzeć kontynuację badań poświęconych szczegółowemu sprecyzowaniu tematyki objawów tężyczki, co pozwoliłoby zwiększyć świadomość środowiska sportowego w aspekcie tężczki. Uświadomiłoby również sportowcom, jak ważnym aspektem jest profilaktyka.
Z powodów braku ogólnodostępnej wiedzy na temat tężyczki uważam, że niezwykle istotne jest przebadanie większej grupy zarówno sportowców, jak i studentów Akademii Wychowania Fizycznego. Pogłębione badania pozwolą w przyszłości wspomóc środowisko sportowe i zapobiec podejmowaniu przez zawodników decyzji o rezygnacji z kariery.
6. Wnioski
Na podstawie wyników otrzymanych z przeprowadzonych badań oraz rozmów prowadzonych w trakcie pisania pracy z osobami chorymi na tężyczkę, sportowcami oraz specjalistami z dziedziny: neurologii, dietetyki i psychologii przedstawiam poniższe wnioski:
1. Sportowcy borykający się z problemem tężyczki odczuwają wiele niedogodności
podczas procesu treningowego. Jednocześnie są wykluczani i niezrozumiani z powodu niedostatecznej znajomości objawów współistniejących podczas ataków tężyczki. Niedogodności i odczucia płynące z wnętrza organizmu wywołują wycofanie oraz szereg negatywnych emocji. Objawy są na tyle intensywne i nieprzyjemne, że powodują zaburzenie równowagi psychicznej.
To wszystko jest dowodem na to, że tetania znacząco oddziałuje na życie psychofizyczne zawodników.
Zdobywanie wiedzy na temat tetanii przez sportowców oraz osób z ich otoczenia, pozwala polepszyć ich jakość życia. Tym samym ograniczane są przerwy w treningowego do minimum oraz możliwe jest wdrożenie świadomych działań profilaktycznych, co w przyszłości zapobiega pogorszeniu stanu zdrowia zawodników.
7. Piśmiennictwo
Netografia
Aneks
1. Spis rycin
Ryc. 1. Podział ankietowanych na chorych i zdrowych.
Ryc. 2. Podział ze względu na rodzaj stwierdzonej tężyczki.
Ryc. 3. Płeć badanych osób.
Ryc. 4. Wiek badanych osób
Ryc. 5. Typ osobowości.
Ryc. 6. Zawodnicy przynależący do klubu sportowego
Ryc. 7. Rodzaj dyscypliny uprawianej przez ankietowanych.
Ryc. 8. Zastosowanie indywidualnego podejścia trenera do zawodnika.
Ryc. 9 Otrzymanie przez trenera spersonalizowanych wytycznych.
Ryc.10 Konieczność współpracy lekarza prowadzącego z trenerem.
Ryc. 11 Przymusowe zaprzestanie uprawiana sportu.
Ryc. 12 Ograniczenie aktywności fizycznej.
Ryc. 13 Podział ze względu na znajomość choroby.
Ryc. 14 Występowanie tężyczki w bliskim otoczeniu odpowiadającego.
Ryc. 15 Znajomość podstawowych objawów.
Ryc. 16 Podział ze względu na środowisko, w którym po raz pierwszy ankietowani zetknęli się z tężyczką.
Ryc. 17 Źródła wiedzy na temat tężyczki.
Ryc. 18 Świadomość występowania choroby przed zachorowaniem.
Ryc. 19 Wystąpienie konkretnych objawów u ankietowanych.
Ryc. 20 Symptomy poprzedzające wystąpienie ataku tężyczki.
Ryc. 21 Podział ze względu na wiek pojawiania się pierwszych objawów tężyczki.
Ryc. 22 Częstotliwość występowania objawów.
Ryc. 23 Postępowanie w wyniku wystąpienia objawów.
Ryc. 24 Czynniki wpływające na występowanie objawów u ankietowanych.
Ryc. 25. Łagodzenie występujących objawów.
Ryc. 26. Sposoby łagodzenia ataku tężyczki.
Ryc. 27. Specjalizacja lekarza udzielającego porady medycznej.
Ryc. 28. Przeprowadzone badania po rozpoznaniu tężyczki.
Ryc. 29. Stosowanie leków SSRi lub innych zalecanych przez psychiatrę.
Ryc. 30. Skuteczność leków SSRi.
Ryc. 31. Skuteczność leków psychotropowych.
Ryc. 32. Suplementacja witaminy D3.
Ryc. 33. Suplementacja magnezu.
Ryc. 34. Wpływ tężyczki na pogorszenie jakości życia.
Ryc. 35. Występowanie problemów dotyczących życia codziennego.
2. Spis znaczników
Załącznik- ankieta
Wpływ tężyczki na zdrowie psychofizyczne człowieka
– autorstwa Karoliny Pancewicz
Zwracam się z prośbą o wypełnienie poniższej ankiety.
Celem jej jest poszerzenie wiedzy dotyczącej tematyki tężyczki. Zapewniam, że odpowiedzi będą wykorzystane wyłącznie do celów naukowych i analizy statystycznej.
Ankieta jest anonimowa z zachowaniem dobrowolności. Bardzo proszę o szczerość podczas zamieszczania odpowiedzi w arkuszu i rzetelne uzupełnienie jej w całości.
Dziękuję za poświęcony czas 🙂
Karolina Pancewicz – AWF Wrocław
1.Czy wiesz co to jest tężyczka?
Odpowiedź jest wymagana
Pojedynczy wybór
Tak
Nie
2.Czy zetknąłeś/łaś się z tężyczka w rodzinie, u znajomych, w pracy itp.?
Odpowiedź jest wymagana
Pojedynczy wybór
Tak
Nie
3.Czy znasz podstawowe objawy tężyczki?
Odpowiedź jest wymagana
Pojedynczy wybór
Tak
Nie
4.Czy kiedykolwiek wystąpiły u Ciebie następujące objawy? (można zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedz)
Odpowiedź jest wymagana
Wielokrotny wybór
„ręka położnika”
skurcze mięśni (czasem wędrujące)
wzmożona pobudliwość nerwowa
duszność spoczynkowa
niepokój
lęk
obniżenie nastroju
bezsenność
ogólne osłabienie
stałe uczucie zmęczenia
zasłabnięcia napadowe
trudności w koncentracji uwagi
drażliwość
zaburzenia pamięci
wady wymowy np. zacina nie się
drętwienie i mrowienie części ciała
bóle i zawroty głowy
uczucie przeszkody w gardle
nadwrażliwość na światło
nadwrażliwość na dźwięk
bóle brzucha
pisk, szum, stukanie w uszach
męczliwość
ruchy mimowolne
drętwienie twarzy i języka
bóle mięśniowe
spadek temperatury i zasinienie kończyn
nadmierna potliwość
żadne z objawów nie wystąpiły
inne
5.Z tematyką tężyczki spotykałem/am się:
Odpowiedź jest wymagana
Pojedynczy wybór
w rodzinie
w klubie sportowym
w związku z moim wykształceniem
w Internecie
w gronie znajomych
nie spotkałem/am się
inne
6.Czy jesteś chory/ra na tężyczkę?
Odpowiedź jest wymagana
Pojedynczy wybór
Tak
Nie
7.Jaki rodzaj tężyczki stwierdzono u Ciebie?
Odpowiedź jest wymagana
Pojedynczy wybór
Utajona
Jawna
8.Czy przed zachorowaniem na tężyczkę słyszałeś o tej chorobie?
Odpowiedź jest wymagana
Pojedynczy wybór
Tak
Nie
9.Ile masz lat?
Odpowiedź jest wymagana
Pojedynczy wybór
poniżej 15
15-20
21-30
31-40
41-50
51-60
61-70
powyżej 70
10.Podaj płeć:
Odpowiedź jest wymagana
Pojedynczy wybór
Kobieta
Mężczyzna
11.Podaj swój typ osobowości:
Odpowiedź jest wymagana
Pojedynczy wybór
Ekstrawertyk (zyskuje energię przebywając wśród innych ludzi. Traci ją, gdy spędza czas w samotności)
Introwertyk (nie potrzebuje wielu bodźców zewnętrznych, najlepiej czuje się w samotności, skupiając uwagę na swoich myślach i odczuciach.)
Ambiwertyk (typ mieszany, w zależności od nastroju może mieć ochotę na spędzanie wolnego czasu zarówno w towarzystwie, jak i w samotności.
Nie wiem
12.W jakim wieku pojawiły się pierwsze objawy tężyczki?
Odpowiedź jest wymagana
Pojedynczy wybór
15-20
21-30
31-40
41-50
51-60
61-70
13.Czy w związku z objawami zastosowano? (można zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedz)
Odpowiedź jest wymagana
Wielokrotny wybór
hospitalizację
interwencję pogotowia ratunkowego
konsultacje ambulatoryjną
konsultację lekarza rodzinnego
konsultację specjalisty
inne
14.Jak często występowały objawy tężyczki?
Odpowiedź jest wymagana
Pojedynczy wybór
raz dziennie
kilka razy dziennie
raz w tygodniu
kilka razy w tygodniu
raz w miesiącu
kilka razy w miesiącu
kilka razy w roku
co kilka lat
objawy wystąpiły jednorazowo
15.Czy w związku z tężyczką wystąpiły problemy dotyczące: (można zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedz)
Odpowiedź jest wymagana
Wielokrotny wybór
dużej absencji w szkole / w pracy
dużej absencji w treningu
zmiany żywienia
zmiany przyzwyczajeń
nie zaobserwowałem/am znaczących problemów
inne
16.Jakiej specjalizacji był lekarz udzielający porady medycznej ? (można zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedz)
Odpowiedź jest wymagana
Wielokrotny wybór
neurolog
endokrynolog
internista
pediatra
chirurg
reumatolog
ortopeda
poradnia szklono-wychowawcza
psycholog
psychiatra
brak kontaktu ze specjalistą
inne
17.Czy podczas wizyty u specjalisty postawiono błędną diagnozę?
Odpowiedź jest wymagana
Pojedynczy wybór
Tak
Nie
18.Jak brzmiała błędnie postawiona diagnoza?
Odpowiedź jest wymagana
Tekst jednowierszowy
19.Co Twoim zdaniem wpływa na wystąpienie u Ciebie objawów ataku tężyczki? (można zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedz)
Odpowiedź jest wymagana
Wielokrotny wybór
poziom stresu, zdenerwowania
poziom zmęczenia fizycznego
stopień aktywności fizycznej
rodzaj wysiłku fizycznego statyczny, dynamiczny, długotrwały,
poziom nawodnienia organizmu
alkohol
wychłodzenie organizmu
przegrzanie organizmu (w wyniku zbyt intensywnego treningu)
brane leki
palenie tytoniu
jedzenie określonych produktów
wcześniejsza dieta (np. restrykcyjna, eliminująca)
nie wiem
inne
20.Na podstawie jakiego badania stwierdzono u Ciebie tężyczkę ? ( można zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedz)
Odpowiedź jest wymagana
Wielokrotny wybór
tylko wywiad lekarski
dodatnia próba EMG hiperwentylacyjna
dodatnia próba EMG tężyczkowa (ischemiczna)
badanie neurologiczne ( dodatni objaw Chwostka )
badanie neurologiczne (dodatni objaw Trousseau)
niedobór parathormonu
wystąpienie zasadowicy oddechowej
inne
21.Co poprzedziło u Ciebie wystąpienie ataku tężyczki?
Odpowiedź jest wymagana
Wielokrotny wybór
uczucie niepokoju
uczucie gorąca
uogólnione mrowienie
kołatanie serca
drętwienie ciała
uczucie duszności z silnym lękiem
atak paniki
sztywność ciała
drżenie ciała
nie pamiętam, aby doszło do konkretnego ataku tężyczki
inne
22.Jakie stosujesz leczenie?
Odpowiedź jest wymagana
Tekst jednowierszowy
23.Czy stosowałeś/łaś / stosujesz leczenie farmakologiczne?
Odpowiedź jest wymagana
Pojedynczy wybór
Tak
Nie
24.Co pomaga Ci w łagodzeniu objawów? (można zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedz)
Odpowiedź jest wymagana
Wielokrotny wybór
suplementy (np: wit.D, magnez, wapń, multiwitaminy…)
dieta
terapia dożylna – kroplówki magnezowe
kąpiele magnezowe
elektrostymulacja (np. prądy TENS)
suche igłowanie
psychoterapia
terapia TRE
aktywność fizyczna
masaż relaksacyjny
sauna
krioterapia
inne
25.Jakie dawki witaminy D3 przyjmujesz codziennie?
Odpowiedź jest wymagana
Pojedynczy wybór
Poniżej 500 IU/na dobę
500-1500 IU/na dobę
1500-2500 IU/na dobę
2500-5000 IU/na dobę
powyżej 5000 IU/na dobę
nie wiem
nie przyjmuję suplementów witaminy D3
26.Jakie dawki magnezu przyjmujesz codziennie ?
Odpowiedź jest wymagana
Pojedynczy wybór
poniżej 100mg
100-200mg
200-300mg
300-500mg
powyżej 500mg
nie wiem
nie przyjmuję suplementów magnezu
27.Jakie dawki wapnia przyjmujesz codziennie?
Odpowiedź jest wymagana
Pojedynczy wybór
poniżej 300mg
300-500mg
500-1000mg
powyżej 1000mg
nie wiem
nie pryzmuję suplementów wapnia
28.Ile lat leczysz tężyczkę ?
Odpowiedź jest wymagana
Tekst jednowierszowy
29.Czy jesteś zawodnikiem należącym do klubu sportowego?
Odpowiedź jest wymagana
Pojedynczy wybór
Tak
Nie
30.Jaką dyscyplinę uprawiasz?
Odpowiedź jest wymagana
Tekst jednowierszowy
31.Czy lekarz zakazał ci uprawiania sportu?
Odpowiedź jest wymagana
Pojedynczy wybór
Tak
Nie
32.Czy trener zastosował indywidualne podejście planu treningowego zawodnika?
Odpowiedź jest wymagana
Pojedynczy wybór
Tak
Nie
Nie wiem
33.Czy trener otrzymał od lekarza spersonalizowane wytyczne?
Odpowiedź jest wymagana
Pojedynczy wybór
Tak
Nie
Nie wiem
34.Czy dostrzegasz konieczność współpracy trenera z lekarzem prowadzącym leczenie tężyczki?
Odpowiedź jest wymagana
Pojedynczy wybór
Tak
Nie
Nie wiem
35.Czy przerwałeś aktywność fizyczną ?
Odpowiedź jest wymagana
Pojedynczy wybór
Tak
Nie
Myślę o tym
Treningi nie wywołują u mnie objawów tężyczki, a nawet mi pomagają
36.Ile razy z powodu występujących objawów tężyczki, byłeś/aś na szpitalnym oddziale ratunkowym (SORze )?
Odpowiedź jest wymagana
Tekst jednowierszowy
37.Czy zażywałeś leki SSRi lub inne zalecane przez psychiatrę?
Odpowiedź jest wymagana
Pojedynczy wybór
Tak
Nie
38.Jak długo stosowałeś/aś leki SSRi lub inne leki psychotropowe?
Odpowiedź jest wymagana
Tekst jednowierszowy
39.Czy stosowanie leków miało na Ciebie pozytywny wpływ?
Odpowiedź jest wymagana
Pojedynczy wybór
Tak
Nie
Nie wiem
40.Czy stosowanie leków psychotropowych pomogło Ci?
Odpowiedź jest wymagana
Pojedynczy wybór
Tak
Nie
Nie wiem
41.Czy tężyczka wpływa na pogorszenie jakości Twojego życia?
Odpowiedź jest wymagana
Pojedynczy wybór
zdecydowanie tak
zdecydowanie nie
chyba tak
chyba nie
trudno powiedzieć
42.Z jakich źródeł czerpiesz wiedzę na temat tężyczki? (można zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedz)
Odpowiedź jest wymagana
Wielokrotny wybór
strony www
broszury
literatura naukowa
blogi
znajomi
grupy na Facebooku
inne
43.Co stosujesz doraźnie podczas ataku tężyczki?
Odpowiedź jest wymagana
Wielokrotny wybór
muzyka relaksacyjna
relaksacja
masaż
hiperwentylacja (np. głębokie oddechy do papierowej torebki )
shoty magnezowe
leki (np. rozkurczowe)
wizualizacja
rozmowa
sen
inne
44.Czego najbardziej obawiasz się myśląc o tężyczce?
Odpowiedź jest wymagana
Tekst jednowierszowy
45.Jak oceniasz posiadaną wiedzę przez lekarzy na temat tężyczki?
Odpowiedź jest wymagana
Pojedynczy wybór
posiadają odpowiednią wiedzę
nie posiadają odpowiedniej wiedzy
nieliczni lekarze posiadają wiedzę o tężyczce
nie mam zdania
46.Czy według Twojej wiedzy można wyleczyć tężyczkę?
Odpowiedź jest wymagana
Pojedynczy wybór
Tak
Nie
Nie wiem
Tężyczka jest objawem choroby i należy szukać przyczyny
47.Czy znasz chorobę która wywołała u Ciebie objawy tężyczki?
Odpowiedź jest wymagana
Tekst jednowierszowy
48. Jakie badanie miałeś/aś przeprowadzone po rozpoznaniu tężyczki? (można zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedz)
Odpowiedź jest wymagana
Wielokrotny wybór
poziom kwasu mlekowego
gazometrię
poziom wit. D3
poziom wit. B12
parathormon
krzywą insulinową
krzywą glukozową
test pochyleniowy TILT w kierunku wazowagalnego
mg w erytrocytach
poziom elektrolitów
poziom magnezu w elektrolitach
inne
49.Czy widzisz potrzebę pogłębiania świadomości społecznej dotyczącej tężyczki?
Odpowiedź jest wymagana
Pojedynczy wybór
Tak
Nie
Nie wiem
50. Jeśli tak to w jaki sposób?
Odpowiedź jest wymagana
Tekst jednowierszowy
Streszczenie
Celem niniejszej pracy jest analiza funkcjonowania psychofizycznego sportowców oraz innych osób chorych na tężyczkę. W anonimowej ankiecie wzięło udział 354 osoby. Grupa badana to zarówno 326 osób, u których potwierdzono tężyczkę, jak i osoby zdrowe – 28 osób W grupie badanych można wyodrębnić grupę sportowców w tym 14 należących do klubu sportowego. Na podstawie wyników otrzymanych z przeprowadzonych badań oraz rozmów prowadzonych w trakcie pisania pracy z osobami chorymi na tężyczkę, sportowcami oraz specjalistami z dziedziny: neurologii, dietetyki i psychologii wysunąć można następujące wnioski: Sportowcy borykający się z problemem tężyczki odczuwają wiele niedogodności podczas procesu treningowego. Jednocześnie są wykluczani i niezrozumiani z powodu niedostatecznej znajomości objawów współistniejących podczas ataków tężyczki. Niedogodności i odczucia płynące z wnętrza organizmu wywołują wycofanie oraz szereg negatywnych emocji. Objawy są na tyle intensywne i nieprzyjemne, że powodują zaburzenie równowagi psychicznej. To wszystko jest dowodem na to, że tetania znacząco oddziałuje na życie psychofizyczne zawodników.
Na podstawie analizy danych z przeprowadzonych badań można stwierdzić , że wiedza na temat tężyczki u sportowców oraz osób z ich otoczenia jest śladowa i niewystarczająca, a to w konsekwencji może prowadzić do pogorszenia jakości życia zawodników. Zdobywanie wiedzy na temat tetanii przez sportowców oraz osób z ich otoczenia, pozwala polepszyć ich jakość życia. Tym samym ograniczane są przerwy w treningach do minimum oraz możliwe jest wdrożenie świadomych działań profilaktycznych, co w przyszłości zapobiega pogorszeniu stanu zdrowia zawodników.
